გარდაცვლილი მოგონებები

მე ერთი კვირის წინ დავტოვე ეს ქვეყანა. ყველაფერი უცბად მოხდა: გადამღალა ყოველდღიურობამ, მომბეზრდა მუდმივი წნეხი და თავის აუტანელი ტკივილი,  ავდექი და მოვკვდი. იცით რა მარტივია ცხოვრება, როდესაც გარდაცვლილი ხარ?! აღარავინ გაწუხებს, აღარაფერი გადარდებს. აღარ ხარ ვადელბული ნაძალადევად მიესალმო ნაცნობებს, რომლებიც საჭიროების შემთხვევაში მეგობრებად ასაღებენ თავს. რაც მთავარია, ვეღარავინ გაყენებს შეურაცხყოფას – მკვდარზე ხომ ცუდის თქმა არ შეიძლება? ალბათ გაინტერესებსთ აქ რა ხდება, როგორ ვარ, ვისთან ვარ და მართლა ისეთი მშვიდია თუ არა ყველაფერი, როგორც ამას წიგნებში აღწერენ. მე თქვენ კიდევ ერთხელ გაგიცრუვებთ იმედებს და მხოლოდ იმის შესახებ მოგიყვებით, რაც სიკვდილამდე მაწუხებდა და ალბათ ახლაც მაწუხებს, გარდაცვალების შემდეგ. ალბათ გული დაგწყვიტეთ, მაგრამ ამას ხომ ისედაც მიჩვეულია ხალხი ჩემგან.
სკოლაში არავის მოვწონდი. ყოველთვის ცალკე დავდიოდი, კედელ-კედელ. მახსოვს, კლასელები ყოველ დილით ყველას ესალმებოდნენ, ჩემთან კი დისტანციას იცავდნენ და მერხზე ხშირ შემთხვევაში მარტო მიწევდა ჯდომა. შესვენებებზე კლასიდან არც გავდიოდი. ხანდახან მშიოდა, მაგრამ ვიცოდი, რომ ბუფეტში კვლავ გავიგებდი დამცინავ ფრაზებს, ამრეზი სახეებით რომ წარმოთქვამდნენ ჩემი სკოლელები. ამიტომაც, მერხიდან იშვიათად ვდგებოდი და თითქმის მთელ დროს წიგნების კითხვაში ვატარებდი. პირველი წიგნი, რომელიც სკოლაში, შესვენებებზე წავიკითხე, “დორიან გრეის პორტრეტი” იყო. ამის შემდეგ შემიყვარდა ოსკარ უაილდი და სიკვდილის შემდეგაც შეყვარებული ვარ მასზე. შეიძლება შევხვდე კიდეც აქ, მაგრამ თქვენ მაინც არ გიამბობთ, რათა კიდევ ერთხელ გაგიწბილოთ იმედები.
ინსტიტუტში ჩაბარებისას მჯეროდა, რომ ყველაფერი შეიცვლებოდა. ზრდასრული ადამიანები ხომ გაგებით ეკიდებიან ერთმანეთს? მაგრამ მწარედ შევცდი. აქაც ისეთივე სიტუაცია დამხვდა, როგორიც სკოლაში. ერთი განსხვავება ის იყო, რომ ღიად აღარავინ დამცინოდა. მაგრამ ამით რა? მე ისევ მარტო დავდიოდი, ისევ არ მყავდა მეგობარი და კვლავ წიგნებში ვპოულობდი ხსნას. ერთადერთი ადამიანი გამოჩნდა, რომელიც ცოტა ხანი “მემეგობრებოდა”, თუმცა როგორც კი უკეთ გამიცნო და ყველაფერი გაიგო ჩემ შესახებ, ყოველგვარი ახსნა-განმარტების გარეშე დამშორდა და მას მერე მხოლოდ ცივი მოსალემბით შემოიფარგლებოდა ჩვენი ურთიერთობა. თუმცა ესეც წინგადადგმული ნაბიჯი იყო, რადგან სხვები ცივადაც კი არ მესალმებოდნენ. 4 წელი გავიდა და მეც სიხარულით დავტოვე უნივერსიტეტის ცივი და უგრძნობი კედლები მასში გამოკეტილ ადამიანებთან ერთად.
სამსახურში უკვე აღარ მექმნებოდა ეს პრობლემა, რადგან ჭკუა ვისწავლე: საქართველოში უნდა იყო ისეთი, როგორიც სურთ რომ იყო და არა ისეთი, როგორიც ხარ. საკუთარ თავთან 20 წლიანი ბრძოლის შემდეგ, გადავწყვიტე პირველად ვყოფილიყავი “მისაღები” პიროვნება და დამეწყო საზოგადოების მიერ აპრობირებული ადამიანის როლის თამაში. თუმცა ამან საერთოდა ვერ გამაბედნიერა და არც აუტანელი თავის ტკივილი გამიჩერდა. თანაც ჩვენთან ხომ ვერაფერს დამალავ? სამსახურშიც მალევე გაიგეს ვინ ვიყავი სინამდვილეში და ჩემი “ბედნიერი” ცხოვრებაც აქ დასრულდა. ქალაქში ხმა გავარდა ჩემი არსებობის შესახებ და  უკვე თითქმის ყველა ალმაცერად მიყურებდა. ალბათ ადამიანი ყველაზე ძლიერი ცხოველია, რადგან დროის რაღაც მონაკვეთის შემდეგ გამოვიმუშავე იმპულსი,  თვითგადარჩენის იმპულსი, რომელიც ამ შემთხვევაში უგრძნობლობით გამოიხატებოდა. აღარაფერზე აღარ ვრეაგირებდი: არც დაცინვაზე, არც ზიზღზე, არც ძალადობაზე. ყველაფერს ვიტანდი, რადგან ვიცოდი, რომ ცუდი ადამანი არ ვიყავი. მე ხომ ყველასთან ზრდილობიანი, მომღიმარი და კეთილი ვიყავი. იმათთანაც კი, ვინც ზიზღით მიყურებდა და ყველა შანსს იყენებდა ჩემი მორალური თუ ფიზიკური დამცირებისთვის.
ასეთი იყო ჩემი ცხოვრება: აუტანელი და მძიმე. მხოლოდ წიგნებით და რამოდენიმე კეთილშობილი ადამიანით ვიფერადებდი შავ ყოველდღიურობას. ძირითადად ინტერნეტით ვმეგობრობდი ადამიანებთან, რომლებიც საზოგადოებისგან განსხავებულად აზროვნებდნენ და ვერაფერ ცუდს ვერ ხედავდნენ ჩემში. თუმცა ისიც უნდა ვთქვა, რომ ზოგს არც ვუმხელდი ჩემი პიროვნების ნამდვილ რაობას. არ გეგონოთ, რომ ვწუწუნებ ან თქვენთვის თავის შეცოდება მსურს. არა, უბრალოდ მინდა გარდაცვალების შემდეგ მაინც გითხრათ ყველაფერი, რაც აქამდე არცერთხელ ამ მომიყოლია. როგორც დასაწყისში მოგახსენეთ, ერთ დღესაც მომბეზრდა ეს ყველაფერი და გარდავიცვალე. მერე იყო სტანდატული სცენები: საწყალი, როგორი ახალგაზრდა იყო, ნეტავ რატომ? ეხ, არადა როგორც ამბობენ, კარგი ბიჭი იყოო… ამის შემდეგ პანაშვიდები, თვალებზე აფარებული ცხვირსახოცები და შავებში ჩაცმული საზოგადოება. გასვენება, დასაფლავება, რომელსაც მხოლოდ რამდენიმე ადამიანი დაესწრო. მახსოვს მათი ანერვიულებული სახეები: მალე უნდოდათ ამ ყველაფრის დამთავრება, რათა საფეხბურთო მატჩისთვის ან საყვარელი სერიალისთვის დროზე მიესწროთ სახლში. მე ამ ყველაფერს ზემოდან ვუყურებდი და მეღიმებოდა. მეღიმებოდა თქვენზე, რომლებიც ვერ ჯობნით საკუთარ თავს და სასაცილო პრინციპებს; რომლებიც არასდროს არ ფიქრდებით, რა რთული შეიძლება იყოს განსხვავებული ადამიანის ცხოვრება თქვენს გარემოცვაში; რომლებსაც გგონიათ, რომ ერთადერთი ჭეშმარიტება თქვენი დამოკიდებულებაა ცხოვრებისადმი. ამავდროულად ამაყი ვარ, რომ არასდროს არაფერი დამიმალავს. ყველამ იცოდა და იცის, რომ მე განსხვავეული ვარ. ახლა უკვე – გარდაცვლილი განსხვავებული.

Read Full Post »

კოსმოსური ფიქრები

პატარაობაში ყველა ბავშვი ოცნებობს კოსმონავტობაზე. არადა, დღეს უკვე ოცდამეერთე 12 აპრილია, რაც მე სულ არ მადარდებს იური გაგარინი და არც კოსმონავტობაზე ფიქრით ვიკლავ თავს. ეს განზოგადებული მსჯელობა აშკარად მცდარია. ყველა ბავშვი, პირველ რიგში, ინდივიდია და მათი ოცნებები თუ სურვილებიც ინდივიდუალურია და ყველასგან განსხვავებული. მე ოდითგანვე ვოცნებობ სიმშვიდეზე. ჩემთვის სულერთია რომელი პროფესიის ადამიანი ვიქნები, უმთავრესია მივაღწიო სიმშვიდეს. მსურს ჩემი თითოეული ნაბიჯი მდუმარებითა და გაგების თვალით იქნას აღქმული. მე მჯერა, რომ ერთ დღეს ყველა მომისმენს.
მაზეგ მორიგი სიყვარულის დღეა. ჯერ 14 თებერვალს აღნიშნავენ დიდი ენთუზიაზმით: საჩუქრებისა და ლამაზი სიტყვების კორიანტელით ცდილობენ საკუთარი გრძნობების შელამაზებას. ზეგ კი 15 აპრილს შეეგებებიან დიდი სიხარულითა და სიამაყით. არადა მხოლოდ ორი თვეა გასული წინა “სიყვარულის დღის”  შემდეგ. შეიძლება ზედმეტად ძველმოდური ან კრიტიკული ვარ, მაგრამ ჩემთვის სიყვარული ყოველთვის უფრო მეტი იყო ვიდრე უბრალო საჩუქრები თუ სასიამოვნო დიალოგები. “მე შენ მიყვარხარ, ყველაზე მეტად მიყვარხარ!” – და მერე? ეს ყველაფერი ჯობს საქმით დაამტკიცო ადამიანმა და არა ფუჭი სიტყვებით, რომელიც ყოველ წამს შეიძლება შეიცვალოს. სიყვარულს არ სჭირდება დღე, სიყვარულს არ სჭირდება დაკანონება და საზეიმოდ აღნიშვნა. სიყვარულს მხოლოდ გაფრთხილება, განებივრება და სამომავლო გამრავლება თუ გადაარჩენს. ჩვენ კი სწორედ ეს მნიშვნელოვანი კომპონენტები გვაკლია.
“ქრისტე აღსდგა!”; “ჭეშმარიტად აღსდგა!” – ძალიან მალე ასეთ დიალოგებს მოისმენთ თბილისის ნებისმიერ უბანსა თუ ქუჩაზე. სააღდგომო ციებ-ცხელება ალბათ ყველაზე მნიშვნელოვანი მოვლენაა თანამედროვე საქართველოს ისტორიაში. აღდგმომადე დაწყებული და წარმოებული მარხვა მოსახლეობის მდედრობითი ნაწილის უმეტესობას მიაახლოებს სხეულის ოპტიმალურ ვარიანტთან, ხოლო კაცების ძალიან ცოტა ნაწილი შეხვდება აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულს სასმელის გარეშე. რას ვიზამთ, საქართველოში ალკოჰოლი ერთგვარად ითვისებს წმინდა სასმელის ფუნქციას: მიიღებ და თავს უკეთ გრძნობ; მოგაკლდება და რაღაც გაწუხებს. პატარა ვიყავი, როდესაც ორშაბათ დილას, აღდგომის მეორე დღეს, ფეხბურთი ვითამაშე უბნის ბიჭებთან ერთად. თამაშის შემდეგ სახლში უფროს მეგობართან ერთად ვბრუნდებოდი, რომელმაც მრავალფეროვანი საუბრის შემდეგ, ყურადღება აღდგომის ღამესა და ძმაკაცის უკადრის საქციელზე გაამახვილა: “მერაბ, ძმაო. გუშინ ღამე ჩემმა ძმაკაცმა ქალებში წასვლა გადაწყვიტა. გაგიგია?! აღდგომაა და ის კიდევ ქალებში წავიდა. სულ გამოდებილდა დღევანდელი თაობა. აღარ აინტერესებთ არაფერი წმინდა და სუფთა.” იმ დღის მერე ორმაგად შემძულდა “ქალებში წასვლის ფენომენი”. ეს ფენომენიც ხომ სუფთა ქართულია და ჩვენ მოსახლეობას ახასიათებს. ერთხელ მეგობარმა ახსენა, რომ მისი ბორჯომელი ნაცნობები ხეებს ჭრიდნენ, გასაყიდად აბარებდნენ და დაგროვილი ფულით თბილისში მოდიოდნენ “ქალებში”. რა ცუდია, როდესაც “სიამოვნებას” მხოლოდ უგრძნობი მეძავისგან და გამოუცდელი ცოლისგან იღებ.
ნეტავ კოსმოსში რა ხდება? რა უყავრთ უცხოპლანეტელებს? რა სიამოვნებთ? რა აბრაზებთ? საერთოდ არსებობენ კი უცხოპლანეტელები? მე მჯერა, რომ არსებობენ. ალბათ სხვა გალაქტიკაშიც მოიძებნება ერთი პატარა ქვეყანა, რომელიც საქართველოს მსგავად განსხვავდება იმავე გალაქტიკაში არსებული სხვა ქვეყნებისგან. ეს ხომ კანონზომიერებაა: აუცილებლად უნდა არსებობდეს კარგი და ცუდი, განვითარებული და განუვითარებელი, კეთილი და ბოროტი, ჭკვიანი და სულელი, ლამაზი და მახინჯი. ამის გარეშე ვერც ევროპული ხელოვნების განვითარებულობაზე ვიმსჯელებდით და ვერც იური გაგარინს შევადარებდით ნილ არმსტრონგს. კარგია, რომ კოსმოსი არსებობს. კარგია, რომ უცხოპლანეტელები თვეში ერთხელ მაინც ჩამოდიან დედამიწაზე.

Read Full Post »